Op 28 juli laatstleden verscheen een reactie van Luc De Man op een artikel in De Standaard waarbij het Vlaamse onderwijs als voorbeeld werd gesteld voor het  onderwijs in de Federatie Wallonië-Brussel. Dat is echter maar de vraag, rekening houdend met de ontwikkelingen die nu  in de Franstalige Gemeenschap plaats  vinden. Daarover werd reeds geïnformeerd in een vorige blog van Impuls. Met deze reactie trekt Luc De Man de modelfunctie in twijfel. Hierbij zijn reactie, die enigszins anders is dan de tekst zoals die in De Standaard verscheen omwille van de beperkte ruimte.

Onderwijs ongemoeid laten?

In zijn Editoriaal in De Standaard van 26 juli noteert Bart Brinckman verhelderende info en bedenkingen over de nakende Waalse regeringsvorming. Waar het gaat over onderwijs lijkt het commentaar voorbij te gaan aan de gecompliceerde werkelijkheid in het Franstalig landsgedeelte. De insinuatie dat Vlaanderen op het gebied van de onderwijshervorming voor het Franstalige landsgedeelte als een lichtbak kan dienen, doet de wenkbrauwen fronsen. Ook lijkt het erop alsof het onderwijs in de gehele Franse Gemeenschap “ongemoeid wordt gelaten”.

Het klopt dat het Franstalige onderwijs op basis van Pisa-resultaten (OESO) in slechtere papieren zit dan het Vlaamse. Vlaanderen kent – dalende – hoge scores bij toppresteerders in een aantal vakken. We blijven echter kampioen in ongelijkheid tussen toppresteerders en laagpresteerders, voornamelijk te wijten aan sociaaleconomische ongelijkheid. Het Franstalige onderwijs haalt middelmatige scores voor de top én kent ook een fameuze kloof tussen hoog- en laagpresteerders. De auteur schrijft dan ook terecht: “Daar zijn fundamentele hervormingen op zijn plaats, waarbij elk taboe moet worden weggevaagd.”

De Franstalige beleidsverantwoordelijken zijn zich echter wel bewust van de sense of urgency van een hervorming. Ze hebben daar niet stilgezeten. In 2015 startte – op vraag van de regering – een collectief proces dat uitmondde in het Pacte pour un Enseignement d’excellence. Dat is het resultaat van een proces waarbij daadwerkelijk geen enkel taboe uit de weg is gegaan, o.m.: de ‘tronc commun’ tot 15 jaar, geen schotten tussen aso, bso, tso, aandacht voor cultuur in alle onderwijsniveaus, een resultaatsengagement, een financiële injectie, … onbespreekbaar in Vlaanderen.

Vlaanderen startte haar hervormingsdenken al in 2009 (rapport Monard). Maar net omwille van taboes kent Vlaanderen geen hervorming, hooguit een actualisering van enige terminologie naast een modernisering van het arbeidsgericht onderwijs. Het politiek compromis laat veel ongemoeid. In de Franse Gemeenschap is het pact ontstaan vanuit overleg tussen alle onderwijsverstrekkers, de ouders en de werknemersorganisaties. Het Parlement de la Fédération Wallonie-Bruxelles staat in voor de legistieke uitwerking ervan.

Stellen dat het Franstalige onderwijs ongemoeid gelaten wordt, is de waarheid geweld aandoen. Het is echter wel uitkijken naar de ‘revolutionaire en historische’ wende van de politieke meerderheid. Uitkijken of een wijziging van het politieke klimaat in een rechtse maatschappijvisie de Franstalige onderwijshervorming niet terugschroeft. En dan wordt bewaarheid waarmee het commentaar in De Standaard eindigt: “Ook op dat vlak mag Vlaanderen als voorbeeld dienen.” Het onderwijs – lees het aso -ongemoeid laten …

Luc De Man

Gewezen hoofd van de Pedagogische begeleidingsdienst GO!
Auteur van o.m. ‘Hervormen van binnenuit’, verschijnt bij Acco