Vanaf september 2019, jaargang nr. 50, verschijnt Impuls in een andere vormgeving, in een ander formaat en met een andere naam: Impuls. Leiderschap in onderwijs.

Editoriaal

Hoofdredacteur Willy Brion is ervan overtuigd dat zowel de keuze van leermiddelen als de professionele kracht van de leraar een sterke impact hebben op de kwaliteit van het onderwijs. Hij pleit dan ook voor een kritisch leermiddelenbeleid op onze scholen.

Nieuws uit de onderzoekswereld: ‘Leerkrachten onder druk. Een studie naar actoren en acties in een integrale onderwijspraktijk van leerkrachten secundair onderwijs’

Tobias Frenssen en Laura Tamassia (UCLL) onderzochten de integrale aanpak van Integrale Opdrachten, die één koepel de afgelopen 13 jaar in Sociale en Technische Wetenschappen inrichtte. De onderzoekers deden dat via documentenstudie en participatieve observatie. De resultaten van de documentenstudie publiceerden ze eerder al in Impuls 49/3. Nu geven ze een interessante inkijk in hun participatieve observaties met de leraar in de focus. Uiteraard heeft niet alleen de leraar impact op de onderwijspraktijk en het leren van de leerlingen.

Ze detecteren een netwerk van actoren en visualiseren die om de plaats van de leraar binnen de context van een integrale praktijk te analyseren en te problematiseren. Ze beschrijven wat werkt, maar ook wat helemaal niet werkt, en besluiten dat een (vak)leraar vanuit de liefde voor zijn vak moet kunnen werken. Hun aanbevelingen zijn meer dan het lezen waard voor diegenen die in de komende jaren integrale praktijken zullen moeten ontwerpen en implementeren.

Schoolleider aan het woord: Ann Stael: ‘De kracht van visie, timing en communicatie’

Ann Stael is al 15 jaar algemeen directeur van de scholengroep Sint-Rembert in Torhout. Ze leidde de secundaire scholen naar de modernisering van het secundair onderwijs en de implementatie van de nieuwe eindtermen, geen eenvoudige opdracht voor een schoolleider. In dit interview doet ze uit de doeken op welke pijlers haar schoolleiderschap gestoeld is. Waar het in wezen om draait bij veranderingen en innovaties, is een wel doordachte en breed gedragen visie, een consistent plan, heldere communicatie en het beheersen van weerstanden. Ze illustreert haar aanpak met voorbeelden van wat ze relevant vindt en wat bij haar werkt. Ze roept op om tijd te nemen, te zorgen voor een zekere urgentie en een snel en sterk responsief vermogen.

Scholen in verandering: ‘Kiezen voor diversiteit en onderwijs op maat. Gewoon als het kan, buitengewoon als het moet’

Tom Cox ontwikkelde onderwijs dat inspeelt op individuele leerbehoeften van leerlingen. Daar is nood aan, want in de middenschool Kindsheid Jesu in Hasselt zijn er onder de 780 leerlingen 150 indicatorleerlingen. Vijf jaar geleden kozen ze ervoor om in hun school ook een OV4-afdeling te organiseren voor type 9-leerlingen. Op die manier spelen ze in op ‘gewoon onderwijs als het kan, buitengewoon als het moet’.

Daarnaast merkten ze demotivatie en uitval bij leerlingen met meer leerruimte. Ze ondervonden dat een standaardpakket voor alle leerlingen niet meer werkt. Dat zette hen aan tot leerprocessen op maat van iedere leerling. Wat heeft deze leerling nodig om de volgende stap in zijn leer- en leefproces te kunnen zetten? Tom Cox deelt zijn bevindingen over de uitwerking van dit onderwijsconcept.

Vragen aan professionals: Fons Leroy: ‘Onderwijs en arbeidsmarkt, een verstandshuwelijk’

De naam Fons Leroy zal niet onbekend in de oren klinken. Hij was tot eind juni 2019 afgevaardigd bestuurder van de VDAB. Nu is hij met pensioen maar hij zet zijn opgebouwde expertise in als voorzitter van het Beroepenhuis en als assessor bij de Europese Commissie. Hij heeft ook altijd gewaakt over de afstemming tussen arbeidsmarkt en onderwijs en heeft daar een uitgesproken mening over. In ons interview laat hij horen dat hij een grote voorstander is van duaal leren. Hij vindt ook dat we geen baat hebben bij de polarisering tussen kennis en vaardigheden. Hij is een groot pleitbezorger van zelfsturende teams en beveelt ze ook in het onderwijs aan.

Is ons onderwijs voldoende toekomstgericht georganiseerd? Voor hem staat het lerarenkorps daarin centraal, maar dan moeten we het professionele kader beter gaan organiseren. En zo doet Fons Leroy nog meer suggesties en aanbevelingen op het vlak van digitale vaardigheden, omgaan met personeel, samenwerkingsverbanden tussen bedrijven en onderwijs.

Impulsen

In ‘Ontwikkelen van effectief schoolleiderschap’ bekijkt Yves Larock het concept ‘effectief schoolleiderschap’ en de twintig opdrachten die schoolleiders samen met hun schoolteam kunnen opnemen.

Vanuit de redactie lazen we een aantal boeken die interessant kunnen zijn voor onderwijsprofessionals. Roland Vandenberghe las De nieuwe schoolstrijd van Barbara Moens en vindt het een interessante bron om meer te vernemen over allerlei ontwikkelingen in onderwijs, maar mist andere bronnen dan haar eigen interviews en artikels in De Tijd. Verder nog een leestip van Jan Bonne over Effectieve feedback van Jan Coppieters, een leestip door Roger Standaert over Leren in maatschappelijk betrokken onderwijs van Jan Elen e.a. en Jan Cumps over Naar onderwijs in blauw van Dolf van den Berg.

Beleidswatcher

In De kwaliteit daalt. Welke kwaliteit? vindt Roger Standaert het merkwaardig dat er in het onderwijs een onbewuste nostalgie terug te vinden is waarbij de bestaande generatie telkens denkt dat het vroeger beter was. En als je over kwaliteit spreekt, moet je telkens zeggen over welke kwaliteit je het hebt. Daarbij zal het steeds over delen van kwaliteit gaan en nooit over DE kwaliteit, stelt onze beleidswatcher.

Lees Impuls. Leiderschap in onderwijs

Je team kunnen begeesteren en engageren, daar draait het vandaag om. Als schoolleider ben je niet alleen leidinggevende. Je bent ook people manager, veranderingsmanager en communicator. Vernieuwing, innovatietrajecten, veranderingsprocessen? Steeds bijleren is de boodschap.

Wil jij je onderwijsvisie verdiepen en in een ruimer kader plaatsen? Je kennis up-to-date houden? Dat kan met Impuls. Leiderschap in onderwijs.