Het werken met gemiddeldes  is een hardnekkige werkwijze geworden  in het onderwijs. Het  wordt als belangrijk beschouwd dat je telkens, in eender welke groepering van leerlingen, middelmaten,  zwakken en sterken hebt. We zijn er bijna door geconditionneerd. Dat geldt zowel voor een klas van Einsteins als voor een klas van kinderen met het syndroom van Down.

De testpsychologie heeft dit denken in het onderwijs geïntroduceerd.  Onder meer de Amerikaan Thorndike toonde zich in de jaren dertig van de vorige eeuw een aanhanger. Bij alle metingen van intelligentie en schoolprestaties  moest het gemiddelde centraal staan. Zo kon je kinderen zo efficiënt mogelijk voorsorteren, zodat je tijd wint bij het onderwijzen. Dat vinden we nu nog terug in  de rapporten met gemiddelden of medianen. Dit denken strookt niet met een  talentenbenadering. Daarbij ga je uit van minimumdoelen, die liefst door zoveel mogelijk leerlingen  behaald worden.  Voor wie die  doelen haalt, kan  je dan in uitbreiding voorzien en voor de anderen in remediëring.

Om te genezen van de fixatie op gemiddeldes is er nu een  schitterende publicatie beschikbaar van de hand van  de Harvard hoogleraar Todd Ross. De titel zegt genoeg:  ‘The end of average”. In dit boek maakt de auteur duidelijk tot wat gevaarlijk, onzinnig en soms hilarisch handelen dit middelmaatsdenken kan leiden. Met talrijke voorbeelden laat Ross zien hoe het denken  in middelmaten  de werkelijkheid vaak vertroebelt.  Je moet een individu daarentegen telkens bekijken vanuit  een aantal eigenheden als je er  mee wil omgaan en zeker als je hem iets  wil leren. Ross laat  zien hoe het anders kan en hoe je denkend vanuit het individu, veel meer en vooral veel  zinvollere informatie kan bekomen bij een  interactie of bij het leren en onderwijzen. Dit boek zet je aan  om je eigen uitgangspunten eens grondig te herbekijken.

Todd ROSS, The end of average. How to succeed in a world that values sameness. London, Penguin Books, 2015, 246 blz. 19,5 £